Terthemis Hukuk & Danışmanlık bürosu, müvekkillerine, yabancı mahkeme kararlarının Türkiye de Tanınması ve Tenfizi işlemleri ile yabancıların Türkiye de oturma izinleri ve ikamet tezkerelerinin temini ve Türkiye’de gayrimenkul edinmeleri konularında her türlü hukuki yardımı vermektedir.

YABANCILARIN GAYRİMENKUL ALIMI İLE VATANDAŞLIK KAZANMASI

Cumhurbaşkanı Yönetmeliği Işığında Yabancıların Yatırım Yolu İle Türk Vatandaşlığı Kazanması

06.01.2022 tarihli ve 31711 sayılı 5072 sayılı Cumhurbaşkanı Kararına dayanan Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik 29/5/2009 tarihli ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 46 ncı maddesine dayanılarak hazırlanmıştır. İstisnai olarak Türk vatandaşlığının kazanılması konusunda yapılan son düzenlemeye göre;[1]

“(1) Kanunun 12 nci maddesinde sayılan hallerde yabancı, istisnai olarak Türk vatandaşlığını kazanabilir.

(2) Aşağıdaki şartlardan herhangi birini sağlayan yabancı, Kanunun 12 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında Cumhurbaşkanı kararı ile Türk vatandaşlığını kazanabilir:

1. a) En az 500.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz tutarında sabit sermaye yatırımı gerçekleştirdiği Sanayi ve Teknoloji Bakanlığınca tespit edilen.

2. b) En az 250.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz tutarındaki taşınmazı tapu kayıtlarına üç yıl satılmaması şerhi koyulmak şartıyla satın aldığı veya kat mülkiyeti ya da kat irtifakı kurulmuş, en az 250.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz tutarı peşin olarak yatırılan ve tapu siciline üç yıl süreyle devir ve terkini yapılmayacağı taahhüdü şerh edilmek şartıyla noterde düzenlenmiş sözleşme ile taşınmazın satışının vaat edildiği Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca tespit edilen.

3. c) En az 50 kişilik istihdam oluşturduğu Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca tespit edilen.

ç) En az 500.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz tutarında mevduatı üç yıl tutma şartıyla Türkiye’de faaliyet gösteren bankalara yatırdığı Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunca tespit edilen.

1. d) En az 500.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz tutarında Devlet borçlanma araçlarını üç yıl tutmak şartıyla satın aldığı Hazine ve Maliye Bakanlığınca tespit edilen.

2. e) En az 500.000 Amerikan Doları veya karşılığı döviz tutarında gayrimenkul yatırım fonu katılma payı veya girişim sermayesi yatırım fonu katılma payını en az üç yıl elinde tutma şartıyla satın aldığı Sermaye Piyasası Kurulunca tespit edilen.

3. f) Hizmet bedelinin Maliye veznesine yatırıldığını gösteren makbuz.

(4) Tamamlanan dosya karar alınmak üzere Bakanlığa gönderilir.

(5) Kanunun 12 nci maddesinin birinci fıkrasının (b) ve (c) bentlerine göre vatandaşlığa alınacak kişilerin müracaatları, gerekli görülen hallerde Bakanlıkça alınır ve üçüncü fıkrada belirtilen belgelerden oluşan dosya düzenlenir.

(6) İkinci fıkrada belirtilen parasal değerlerin belirlenmesinde, tespit tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının efektif satış kuru ve/veya çapraz döviz kuru esas alınır.

(7) İkinci fıkra kapsamında yapılacak vatandaşlık kazanma başvuruları ile ilgili süreci takip etmek amacıyla İçişleri Bakanlığı bünyesinde Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Hazine ve Maliye Bakanlığı, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı temsilcilerinden oluşan bir komisyon kurulabilir.

(8) İkinci fıkra kapsamında yapılacak yatırım türleri arasında belirtilen süreyi tamamlamak amacıyla geçişkenlik mümkündür.

(9) İkinci fıkrada belirtilen kapsam ve tutarda yatırım şartlarının sağlanıp sağlanmadığının tespitinde uygulanacak usul ve esaslar, tespiti yapan kurumca belirlenir.

(10) İkinci fıkranın (b), (ç), (d) ve (e) bentlerinde belirtilen döviz tutarları işlem öncesinde Türkiye’de faaliyet gösteren bir bankaya ve bu bankaca da Merkez Bankasına satılır. Satım sonucu; ikinci fıkranın (ç) bendi gereğince elde edilen Türk Lirası tutarlar Türk Lirası mevduatta, ikinci fıkranın (d) bendi gereğince elde edilen Türk Lirası tutarlar Türk Lirası cinsinden Devlet borçlanma araçlarında, üç yıl süre ile tutulur. Bu konuya ilişkin uygulama esasları Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca belirlenir.”

5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 12 nci maddesi uyarınca: 

Millî güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak şartıyla Bakanlığın teklifi, Bakanlar Kurulunun kararı ile aşağıda belirtilen yabancılar Türk vatandaşlığını kazanabilirler.

• Türkiye’ye sanayi tesisleri getiren veya bilimsel, teknolojik, ekonomik, sosyal, sportif, kültürel, sanatsal alanlarda olağanüstü hizmeti geçen ya da geçeceği düşünülen ve ilgili bakanlıklarca haklarında gerekçeli teklifte bulunulan kişiler.

• 4/4/2013 tarihli ve 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanununun 31 inci maddesinin birinci fıkrasının (j) bendi uyarınca ikamet izni alanlar ile Turkuaz Kart sahibi yabancılar ve bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuğu.

• Vatandaşlığa alınması zaruri görülen kişiler.

Türk Vatandaşlığı Kanunu madde 12’nin kısa dönem ikamet iznine yaptığı atıf dolayısıyla Cumhurbaşkanı tarafından kapsamı belirlenen yatırımlar sayesinde vatandaşlık kazanan kişinin eşi ve kendisinin veya eşinin ergin olmayan çocuğu da vatandaşlık kazanacaktır.

• Başvuruda İstenilen Belgeler

• Başvuru Formu (VAT-4), · 2 Adet 50×60 mm boyutunda beyaz fonda, desensiz ICAO tarafından belirlenen ve makinede okunabilen biyometrik fotoğraf, · Kişinin hangi devlet vatandaşı olduğunu gösteren pasaport veya benzeri belge, vatansız ise temininin mümkün olması halinde buna ilişkin belge. · Medenî hal belgesi ve evli ise evlenme belgesi, boşanmış ise boşanma belgesi, dul ise eşine ait ölüm belgesi. · Kişinin kimlik bilgilerini gösteren doğum belgesi veya nüfus kayıt örneği gibi belge ve evli ise eş ve çocuklarının aile bağını kanıtlayan nüfus kayıt örneği veya benzeri belge. · Kişinin doğum tarihinin ay ve günü bulunmuyorsa, doğum tarihinin tamamlanması için ülkesinin yetkili makamlarından alınmış belge, belgenin temin edilememesi halinde ise 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanununun 39 uncu maddesi gereğince işlem yapılmasını kabul ettiğine dair imzalı beyanı. · Hizmet bedelinin Maliye veznesine yatırıldığını gösteren makbuz. Başvuru Makamı ve Usul · Bakanlığın yazılı talimatı üzerine Türk vatandaşlığını istisnai olarak kazanması teklif edilen yabancı hakkında yurt içinde yerleşim yerinin bulunduğu valilik, yurt dışında ise dış temsilciliklerimiz tarafından başvuru belgelerinden oluşan vatandaşlık dosyası düzenlenir. · Posta yoluyla yapılan müracaatlar kabul edilmez. · Ergin olmayan veya ayırt etme gücünden yoksun bulunan kişilerin vatandaşlıkla ilgili başvuruları veli ya da vasileri tarafından yapılır. · Başvuru tarihi olarak kişinin form dilekçesinin müracaat makamınca evrak kaydına alındığı tarih esas alınır. · Yabancı makamlarca verilmiş olan resmi belgelerin tasdik işlemleri Nüfus Hizmetleri Uygulama Yönetmeliğin 59 uncu maddesine göre yapılır. · Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancıların başvuru sırasında ibraz ettikleri yabancı makamlardan alınan diploma, pasaport gibi belgelerin Türkçe tercümeli ve noter tasdikli olması yeterlidir. · Gerekli görülen hallerde ikamet tezkerelerinin aslına uygunluğunun tasdiki il müdürlüklerince de yapılabilir.

Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin uygulaması hususunda, Tapu ve Kadastro Genel Müdürlüğü; 2022/1 Genelge ve 2019/5 sayılı Genelge yön göstermektedir.  [2]

• Değerleme raporu şartı

Yönetmelik kapsamında edinim tarihine göre aranan 1.000.000 USD veya 250.000 USD değerin tespitinde yararlanmak üzere piyasa değerini (mevcut piyasa değeri/mevcut durum değeri) gösteren taşınmaz değerleme raporu aranmaktadır.

2019/1 sayılı genelge gereği, değerleme raporu düzenleme tarihinden itibaren üç ay geçerlidir. Söz konusu değerleme raporu başvuru yapılan işlem tamamlanıncaya kadar geçerlidir.

• 3 yıl boyunca devir ve terkin edilmeyeceği taahhütü zorunluluğu

Yatırım yapacak olan yabancılar ancak taşınmazı 3 yıl boyunca devir ve terkin etmeyeceği taahhüdü ile tapuda şerh edilmesinden sonra uygunluk belgesi alarak Türk vatandaşlığı kazanılabilmektedir.

Satış işleminde beyan edilen değerler yönetmelikte aranan değeri karşılıyor ise resmi senette; (22.03.2021 tarihli ve E-69083781-010.06.02-861963 sayılı makam oluru ile değişik)“Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 20’nci maddesi kapsamında Türk Vatandaşlığının kazanılması amacıyla edindiğim bu taşınmazı/taşınmazları 3 yıl süre ile satmayacağımı taahhüt ederim. Uygulama kapsamında sunulacak bilgi ve belgelerin eksik, yanlış ya da yanıltıcı mahiyette olduğunun tespit edilmesi halinde; 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 31. maddesi “Türk vatandaşlığını kazanma kararı; ilgilinin yalan beyanı veya vatandaşlığı kazanmaya esas teşkil eden önemli hususları gizlemesi sonucunda vuku bulmuş ise kararı veren makam tarafından iptal edilir.” kapsamında işlem yapılacağını biliyorum.” ibaresine yer verilir.

Taşınmazın siciline de; “Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 20’nci maddesi kapsamında edinim/beyan tarihinden itibaren (tescil istem belgesi ile talep edilmişse beyan tarihinden itibaren) 3 yıl içerisinde satılmayacağı yönünde taahhüdü vardır.” şeklinde belirtme yapılır.

Taşınmaz edinim yoluyla Türk vatandaşlığı kazanıldığında ve MERNİS kaydında “5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanununun 12. maddesi b bendi uyarınca Türk vatandaşlığını kazanmıştır.” açıklaması bulunacaktır. Yabancı gerçek kişiler  taahhüdünün kaldırılmasına kadar bu kapsamda yabancı statüsünde değerlendirilecektir. ( Bu kişilerin, taahhüt süresi boyunca, taahhütlü taşınmazlarının satışı mümkün değildir. Taahhüt süresi boyunca, bu kişilerin (varsa) taahhüt içermeyen taşınmazlarını; Türk vatandaşlığı kazanma amacı olmayan yabancı gerçek kişilere veya Türk vatandaşlarına satışı mümkündür, ancak Türk vatandaşlığı kazanma amacıyla taşınmaz edinmek isteyen yabancı gerçek kişilere satışı mümkün değildir.)

• Uygunluk Belgesi İçin Gerekli Belgeler

Yatırım Bilgi Formu, Geçerli pasaport ve pasaportun noter onaylı Türkçe tercümesi, Dört (4) adet pasaporta uygun resim, İkamet izin belgesinin kopyası (varsa); Sabit sermaye olarak en az 500.000 ABD Doları veya karşılığı döviz ya da karşılığı Türk Lirası yatırıldığını gösterir Yeminli Mali Müşavir (YMM) onaylı özel amaçlı rapor, Başvuruya mesnet teşkil eden sabit sermaye yatırımı bir tüzel kişilik vasıtasıyla gerçekleştirilmiş ise, söz konusu sabit sermaye yatırımını gerçekleştiren tüzel kişiliğe ait ortaklık yapısı ve sermaye tutarını gösterir ticaret sicil gazetesi kaydı

• Değer Tespitinde Dikkate Alınacak Olan Kur

Türk Lirası değeri üzerinden yapılan işlemlerin, USD cinsinden karşılığının bulunmasında, resmi web sayfasında yayımlanan, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) efektif satış kuru esas alınır. [3]

T.C. Merkez Bankası’nın Sermaye Hareketleri Genelgesi genelgenin 13’üncü maddesinin 3’üncü fıkrasında “İlgililer tarafından döviz alım belgesinde kayıtlı Türk lirası tutar satış bedeli olarak tapu idaresine beyan edilir.”  Hükmü ile de satış bedelinin ne şekilde yansıtılacağı düzenlenmiştir.[4]

Sonuç Olarak Yabancı Yatırımcının İzlemesi Gereken Prosedür

1. Türk Vatandaşlığı Kanununun Uygulanmasına İlişkin Yönetmeliğin 20. Maddesinde belirtilen yatırımlardan en az birinin yerine getirilmesi ve ilgili kurumdan yatırımın yapıldığına dair “Uygunluk Belgesi” alınması.

2. YUKK 31/1-j ‘’Türkiye’de çalışmayan ancak Cumhurbaşkanınca belirlenecek kapsam ve tutarda yatırım yapacaklar ile bunların yabancı eşi, kendisinin ve eşinin ergin olmayan veya bağımlı yabancı çocuğu’’ hükmü doğrultusunda “kısa dönem ikamet izni” alınması.

3) Vatandaşlık başvurusu.

Başvurunun eksiksiz yapılması ve sürecin doğru ve tam bir şekilde takip edilmesi son derece önem arz etmektedir. Başvuru sürecinde yapılacak herhangi bir hata ya da belgelerde meydana gelebilecek eksiklik, başvuru sürecinin uzamasına ve hatta başvurunun reddine sebebiyet verebilmektedir.[5]

                                                                                                                                             Av. Gözde PASİN

Bize ulaşın