ŞEKİL NOKSANUĞIYLA SAKAT SÖZLEŞMENİN BAŞKA BİR HUKUKİ İŞLEME DÖNÜŞMESİ:

Hukukta aynı ya da benzer bir amaca ulaşmaya veya aynı ya da benzer bir sonuç doğurmaya yönelik çeşitli hukuki işlemler vardır. Şekil noksanlığı nedeniyle geçersiz (batıl) bir hukuki işlem veya bir sözleşme yerine, bu sözleşmenin gerçekleştirmek istediği amacı veya doğurmak istediği sonucu başka bir hukuki işlem doğurabilecek durumda ise ve söz konusu şekil de bu işlem için yeterliyse, tarafların iradelerinin bu merkezde olması halinde, batıl işlem geçerli işlem yerine geçer. Hukukta bu işleme dönüşme veya çevirme (tahvil = Konversion) adı verilir Örneğin tarafların uyguladıkları şekil şartı, yapılmak istenilen sözleşme için kanunda öngörülen resmi şekil koşulunu içermemekle birlikte, aynı sonuca yönelik başka bir işlem için öngörülen adi veya nitelikli yazılı şekil koşulunu içeriyorsa, bu işlemin geçerli olması gerekir. Hakim, tarafların muhtemel iradelerinin, istenilen işlemin şekil noksanı nedeniyle sonuç doğurmaması halinde, diğer işlemi yapmak istikametinde olduğuna kanaat getirirse, dönüşmeye (konversiona) karar vermelidir. Ancak, batıl işlem yerine geçen işlem tarafların istediklerinden daha kapsamlı sonuçlar doğuruyor veya taraflar için daha ağır yükümlülükler içeriyorsa, hakim, dönüşüme karar vermemelidir. Örneğin bağışlanan şey teslim edilmediği için batıl olan elden bağışlama, ispat şartı için yazılı şekle tabi tutulmuşsa, bunun bağışlama sözü verme olarak kabulü, dönüşmeye (tahvile) misal teşkil edebilir. Keza, noterde yapılan bir taşınmaz satış sözleşmesi, tapu sicil müdürlüğünde yapılmadığı için geçersizdir. Ancak, noterler taşınmaz satış vaadi sözleşmesini yapabilirler. İşte, tarafların iradeleri bu doğrultuda olmak şartıyla, böyle bir geçersiz satış sözleşmesinin, geçerli bir satış vaadi sözleşmesine dönüştürülmesi mümkündür. Keza, miras sözleşmesi yapmak için sözleşme ehliyetine sahip olmak gerekir. Miras sözleşmesi yapmak için sözleşme ehliyetine sahip değilse, onun noterde yaptığı işlem, resmi vasiyetname olarak kabul edilebilir. Zira TMK. m. 545/I'e göre miras sözleşmesi resmi vasiyetname şeklinde düzenlenir. Miras sözleşmesini yapan kişi 15 yaşını doldurmuş ve ayırt etme gücüne sahip bir kimse ise, iradesi de bu merkezde olmak şartıyla geçersiz olarak yapılan miras sözleşmesi resmi vasiyetnameye dönüştürülebilir.

Dönüşme (çevrilme), objektif ve sübjektif iki unsurdan oluşur. Dönüşmenin objektif unsuru da kendi içinde tekrar ikiye ayrılır. Birinci alt objektif unsur, batıl (geçersiz) bir sözleşmenin var olmasıdır. Buna asıl (batıl) işlem de denilmektedir. İkinci alt objektif unsur ise, batıl sözleşmenin yerine geçecek olan ikinci işlem veya sözleşmedir. Örneğin noter tarafından yapılan taşınmaz satış sözleşmesinde satış sözleşmesi, geçersiz işlemi, taşınmaz satış vaadi sözleşmesi de ikinci işlemi ifade eder. Batıl işlem, dönüşeceği ikinci işlemin maddi ve şekli bütün unsurlarını içermelidir. Dönüşmenin sübjektif unsuru, tarafların farazi iradeleridir. Taraflar, asıl işlemin batıl olduğunu bilmiş olsalardı, ikinci işlemin geçerliğini isteyecek idilerse, dönüşmenin sübjektif unsuru, yani tarafların farazi iradeleri şartı da gerçekleşmiş olur